در پایگاه داده یا پایگاه اطلاعات (Database)، اطلاعات یا داده، به صورت طبقه بندی شده ذخیره می شوند تا در صورت نیاز سریعا از آنها استفاده گردد. حال، دیتابیس چیست؟ به تعریف خیلی ساده همه بانک ها و ادارات و ... به منظور استعلام هویت و کارهای مهم دیگر از دیتابیس استفاده می کنند تا ارائه خدمات به ارباب رجوع و مشتریان و ... سریعا انجام گیرد. در نظر داشته باشید که داده ها در دیتابیس باید به صورت طبقه بندی شده قرار بگیرند تا به راحتی هرچه تمام، در دسترس قرار گیرد.

به تعریف بسیار ساده، واقعا دیتابیس چیست؟ در واقع دیتابیس به مجموعه ایی از فیلدها و رکوردها (داده های ثبت شده و منظم) گفته می شود که به یک نرم افزار یا به یک نوع وسیله کامپیوتری مرتبط می گردد تا به درخواست های کاربران به سرعت پاسخ داده شود.
به منظور مدیریت پایگاه اطلاعات از نرم افزارهای خاصی استفاده می شود که یکی از آنها سیستم مدیریت دیتابیس DBMS می باشد. با استفاده از این نرم افزار می توانید اطلاعات را در ردیف و ستون ها به صورت خیلی مرتب قرار دهید تا در صورت لزوم به راحتی بروزرسانی و ویرایش شوند.

انواع دیتابیس ها و مقایسه آن ها با یکدیگر

برای دستیابی به سوال دیتابیس چیست؟ باید به مطالعه انواع دیتابیس نیز پرداخته شود به طور مثال باید بدانید که دیتابیس های به چند مدل مختلف تقسیم می شوند و چه نوع کارایی دارند. بهتر است بدانید که نحوه استفاده از اطلاعات، نوع دیتابیس را مشخص میکند به طور مثال شرکت ها، بسته به نوع عملکردی که دارند از دیتابیس های مختلفی استفاده می کنند حال در این قسمت به مطالعه و مقایسه چند مورد از دیتابیس های مختلف می پردازیم تا درک بهتری از موضوع « دیتابیس چیست؟ » داشته باشید.
 

1.    دیتابیس شی گرا یا Object-oriented Databases؛

در این نوع از پایگاه داده، اطلاعات به صورت یک اشیا نشان داده میشوند تا مطابق با نوع رفتار اشیا نشان داده شده، رفتار مناسبی بر آن اعمال گردد.

2.    دیتابیس رابطه ای یا Relational Database؛

یکی از دیتابیس های قدیمی است که در سال 1980 مورد استفاده قرار گرفته و تولید شده است. جدول این دیتابیس متشکل از ردیف و ستون های ساده ای است که اطلاعات به صورت خیلی منظم در داخل آنها طبقه بندی می شوند.

3.    دیتابیس توزیع شده یا Distributed Databases؛

اطلاعات این دیتابیس به صورت پخش شده در چند پرونده مختلف می باشد و همچنین امکان دارد این پرونده ها در چند وب سایت مختلف قرار داشته باشند. دیتابیس توزیع شده در چند کامپیوتر جدا از هم نصب می شود که مجموع آنها یک پایگاه داده کامل را تشکیل می دهد. لازم به ذکر است که از این پایگاه داده در زمینه انواع محاسبات استفاده می گردد.

4.    دیتابیس SQL

از این دیتابیس شرکت های بزرگی همچون گوگل، فیسبوک و ... استفاده می کنند و این امکان را به شما می دهد که به طور پیوسته از اطلاعات درون پایگاه استفاده کنید. نرم افزار های این پایگاه داده به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از؛ Oracle، Microsoft SQL Server، MySQL، DB2، Microsoft Access، PostgreSQL

•    نرم افزار Oracle؛ این نوع از نرم افزار پایگاه اطلاعات یکی از محبوب ترین و پرکاربردترین نرم افزارهای دیتابیس SQL به حساب می آید که از مجموع دو زبان SQL و C ایجاد شده است.
•    نرم افزار Microsoft SQL Server؛ این نرم افزار پایگاه داده تولید شده توسط شرکت بزرگ مایکروسافت است که در عین حال یکی از قدرتمندترین نرم افزارهای پایگاه داده محسوب می شود که با استفاده از جداول درون خود، اطلاعات را مدیریت و ویرایش می کند.
 

•    نرم افزار MySQL؛ یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای پایگاه داده است که اگر علاقه ای به برنامه نویسی و طراحی سایت داشته باشید احتمالا اسم این نوع از نرم افزار دیتابیس را شنیده اید. این نرم افزار دیتابیس به صورت اپن سورس یا منبع باز می باشد که یکی از ویژگی های برجسته آن رایگان بودن آن است و همچنین تمام امکانات ( جستجو، ذخیره، فراخوانی ) یک نرم افزار پایگاه داده استاندارد را دارا می باشد.

•    نرم افزار DB2؛ نرم افزار دیتابیس DB2 به عنوان یک نرم افزار دیتابیس چند سکویی به حساب می آید و توسط یکی از شرکت های قدیمی به اسم IBM تولید شده است. از قابلیت های این نرم افزار دیتابیس، می توان در استخراج اطلاعات سنگین و پردازش های طولانی مدت استفاده کرد و همچنین توانایی ذخیره سازی داده ها را نیز دارا می باشد.

•    نرم افزار Microsoft Access؛ قطعا بیشتر ما با نرم افزار اکسس آشنایی داریم این نرم افزار پایگاه داده، ساخته شده توسط شرکت مایکروسافت افیس می باشد.

•    نرم افزار PostgreSQL؛ این مدل از نرم افزار پایگاه اطلاعات، از نوع شی گرا با رابطه مقیاس پذیر، به شمار می آید که بر روی بیشتر سیستم عامل های معروف مانند لینوکس، ویندوز، OS X و ... نصب و اجرا می گردد.

5.    دیتابیس NoSQL

پایگاه داده NoSQL بر خلاف پایگاه داده رابطه ای می باشد که در وب اپلیکیشن های پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد پایگاه داده مذکور به دلیل نوع کاربردی که دارد در بین کاربران بسیار محبوب است. در این دیتابیس، اطلاعات نیمه ساختاری و غیرساختاری قابل ویرایش و ذخیره شدن می باشند.

•    نرم افزارهای دیتابیس NoSQL نیز مطابق با نوع کاربردی که دارند به چند دسته مختلف تقسیم می شوند که عبارتند از؛ MongoDB، Cassandra، Redis، Neo4j

•    نرم افزار MongoDB؛ یکی از ویژگی های این نرم افزار دیتابیس، محافظت کردن از کوئری و ایندکس SQL می باشد و زبان های برنامه نویسی بسیاری را پشتیبانی می کند. زبان های برنامه نویسی قابل پشتیبانی توسط این نرم افزار دیتابیس شامل Scala، Groovy، Clojure و Java می باشند.
 

•    Cassandra؛ نرم افزار دیتابیس Cassandra در بانک ها و امور مالی و تجاری کاربرد فراوانی دارد و همچنین شرکت های توییتر و فیسبوک نیز از این نرم افزار به منظور مدیریت دیتابیس خود در حال استفاده کردن می باشند.

•    نرم افزار Redis؛ این برنامه به صورت منبع باز می باشد که به روش in-recollection و شبکه ای اطلاعات خود را ویرایش و ذخیره می کند. داده ها در این برنامه به شکل کلید و مقدار ذخیره می گردند.

•    نرم افزار Neo4j؛ داده ها در این نوع از نرم افزار به شکل گراف (Graph) قابل ویرایش و ذخیره شدن می باشند و طبیعتاً کاربرد خاص خود را دارا می باشد.

مهم ترین نرم افزار دیتابیس

نرم افزار دیتابیس چیست؟
یک نوع نرم افزار مدیریتی می باشد که به منظور ذخیره سازی و فراخوانی اطلاعات، طراحی شده است. در این قسمت با چند نمونه از نرم افزارهای مهم و محبوب آشنا خواهید شد که هر کدام از آنها معایب و مزایایی خاص خودشان را دارا می باشند که مطابق با نوع عملکردی که دارند برای انجام عملیات های مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.

    MySQL
همانطور که میدانید این برنامه به صورت اپن سورس است که از امنیت بالایی نیز برخوردار می باشد و به دلیل رایگان بودن از محبوبیت فوق العاده ای در بین کاربران بهره مند است. نرم افزار MySQL هر چند ماه به منظور افزایش امنیت، بروز رسانی می شود.

یکی از ویژگی های مهم این نرم افزار، مدیریت اطلاعات از بین موتورهای ذخیره سازی مختلف می باشد و این امکان را به شما می دهد که داده ها را از بین جداول مختلف ویرایش و فراخوانی کنید. و همچنین به وسیله این برنامه مدیریتی می توانید بین نرم افزارهای دیتابیس دیگر مانند DB2 و Oracle ارتباط برقرار کنید.

یکی از معایب این برنامه زمان بر بودن آن در هنگام ایجاد عملیات پشتیبانی می باشد که نسبت به دیگر نرم افزارها دارای عملکرد کندتری است به تعریف ساده در حالت رایگان، هیچ نوع فایل پشتیبانی از xml و olap وجود ندارد و باید خود برنامه نویس پشتیبانی را ایجاد کند ولی می توان به صورت پولی نیز برای این دیتابیس، پشتیبانی سفارش داد.
 

    Oracle
به منظور مدیریت اطلاعات در فضاهای ابری ساخته شده است و در بین چندین سرور کارکرد دارد. نرم افزار اوراکل در اواخر دهه 70 طراحی شده است که با گذر زمان عملکرد آن نیز تقویت یافته از این روی می توانید میلیارد ها فیلد و رکورد را در آن ثبت کنید. امنیت در این نوع از نرم افزار، در اولویت قرار دارد و همچنین از این برنامه می توانید در یک چارچوب شبکه و ساختارهای فیزیکی و منطقی استفاده کنید که به عبارتی در هنگام مدیریت داده های فیزیکی، ساختارهای منطقی هیچ نوع تاثیری از آن نمی پذیرند.
هزینه بالای این نرم افزار را می توان یکی از معایب آن بر شمرد که برای شرکت های کوچک مقرون به صرفه نمی باشد. هر چند ویژگی و توانایی این نرم افزار بسیار زیاد است ولی باید بدانید که بعد از نصب و اجرا یا بعد از بروز رسانی، ممکن است برخی ابزارها را از شما درخواست کند که قطعا هزینه عملکرد را بالا خواهد برد.

    MongoDB
این برنامه در حالت عادی رایگان می باشد ولی مدل تجاری نیز دارد که لازم است هزینه ای برای استفاده از آن پرداخت کنید. نرم افزار ذکر شده در داده های ساختار یافته و فاقد ساختار مورد استفاده قرار می گیرد. داده های متغیری که به صورت رابطه ای نیستند به خوبی در این نرم افزار کار می کنند به طوری که اگر موتور های دیتابیس های دیگر دچار مشکل شوند مشکل ایجاد شده هیچ تاثیری بر روی عملکرد این نرم افزار نخواهد داشت.
یکی از ویژگی های این برنامه، بهره مندی از سرعت عملکرد بالا می باشد و همچنین در هنگام ثبت و بروزرسانی، می تواند اسناد را اعتبار سنجی کند و علاوه بر آن فرایند جستجو کردن در این برنامه بسیار ساده و سریع است.